Τα περιφερικά νεύρα είναι τα νεύρα που εξέρχονται από τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό και μεταφέρουν το κινητικό μήνυμα από τον Κεντρικό Νευρικό Σύστημα στα περιφερικά όργανα, αλλά και το αισθητικό μήνυμα ακριβώς με την αντίθετη φορά από την περιφέρεια κεντρικά. Πολυνευροπάθεια λοιπόν είναι η βλάβη πολλαπλών νεύρων με αποτέλεσμα την εμφάνιση συμπτωμάτων όπως οι αιμωδίες (μούδιασμα) , η αδυναμία, η δυσκολία στο συντονισμό των κινήσεων.
Τα νεύρα αποτελούνται από το εξωτερικό τους περίβλημα, την μυελίνη, και τον νευράξονα ο οποίος βρίσκεται κεντρικά. Επομένως οι πολυνευροπάθειες αναλόγως με το τμήμα του νεύρου που προσβάλλεται χωρίζονται σε απομυελινωτικού τύπου, αξονικού και μεικτού τύπου. Σε περίπτωση προσβολής των αισθητικών νεύρων μιλάμε για αισθητική πολυνευροπάθεια, των κινητικών για κινητική ενώ συχνά υπάρχει συνδυασμός και των δύο. Επιπλέον αναλόγως με τον χρόνο προσβολής και εμφάνισης των συμπτωμάτων χωρίζονται σε οξείες, υποξείες και χρόνιες. Αυτός ο διαχωρισμός είναι σημαντικός γιατί βοηθάει στη διερεύνηση της υποκείμενης αιτίας.
Αιτίες
Πολλές είναι οι πιθανές αιτίες της πολυνευροπάθειας, με μία από τις συχνές να είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης καθώς φαίνεται ότι το 1/5 των ασθενών με διαβήτη θα αναπτύξουν διαβητική πολυνευροπάθεια. Η κατάχρηση του αλκοόλ είναι επίσης συχνή αιτία πολυνευροπάθειας τόσο λόγω της άμεσης τοξικής δράσης του στα νεύρο όσο και λόγω της ανεπάρκειας βιταμινών που προκαλεί. Άλλες αιτίες είναι αυτοάνοσα νοσήματα όπως ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος, η Ρευματοειδής αρθρίτιδα, το σύνδρομο Sjogren, το σύνδρομο Guillain Barre. Αιματολογικά νοσήματα, έκθεση σε τοξίνες όπως σε χημικά, φάρμακα, ο υποθυρεοειδισμός, νόσοι του ήπατος και των νεφρών, λοιμώξεις, φτωχή διατροφή αλλά και κληρονομικές νόσοι είναι άλλες αιτίες της πολυνευροπάθειας.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της πολυνευροπάθειας είναι ποικίλα και εξαρτώνται από τα νεύρα που προσβάλλονται. Τα πιο συχνά είναι οι αιμωδίες (μουδιάσματα) συνήθως κατανομής σαν κάλτσας - γάντι, καυσαλγίες, πόνος, υπαισθησία για την επιπολής αισθητικότητα, τον πόνο και την θερμοκρασία, αλλά πολύ συχνά είναι και τα κινητικά συμπτώματα, δηλαδή αδυναμία και διαταραχή στη βάδιση και πιο σπάνια στην κατάποση. Σε περίπτωση που συμμετέχουν και τα νεύρα του αυτόνομου νευρικού συστήματος, δηλαδή τα νεύρα που ρυθμίζουν τις σπλαχνικές λειτουργίες, ο ασθενής μπορεί να παρουσιάζει διαταραχές στην αρτηριακή πίεση, ακράτεια, εφίδρωση και δυσανεξία στη ζέστη.
Διάγνωση
Η διάγνωση της πολυνευροπάθειας στηρίζεται αρχικά στο ιστορικό και την κλινική εξέταση του ασθενούς ώστε να τεθεί η υπόνοια της νόσου. Στη συνέχεια ακολουθεί ο έλεγχος με ηλεκτρομυογράφημα και ηλεκτρονευρογράφημα, μία εξέταση μη παρεμβατική και καίρια για την πιστοποίηση της νόσου αλλά και τον τύπο της. Για την διερεύνηση της υποκείμενης αιτιολογίας θα χρειαστεί συμπληρωματικός αιματολογικός έλεγχος, ενδεχομένως απεικονίσεις με αξονική ή μαγνητική τομογραφία, βιοψία νεύρου ή και μυ.
Θεραπεία
Η θεραπεία εξαρτάται από την υποκείμενη παθολογία για παράδειγμα ρύθμιση του σακχαρώδους διαβήτη, διακοπή της κατάχρησης αλκοόλ, ρύθμιση της θυρεοειδικής λειτουργίας, απομάκρυνση από τοξικούς παράγοντας, ενώ μπορεί να χρειαστούν και ειδικές θεραπείες αναλόγως του νοσήματος. Συχνά χρειάζεται και συμπτωματική αγωγή για την αντιμετώπιση του πόνου και των αιμωδιών και φυσικά σημαντικό ρόλο παίζει η φυσικοθεραπεία στην ανάκτηση της λειτουργικότητας.
Σε περίπτωση που παρατηρούνται εμμένοντα συμπτώματα που παραπέμπουν σε πολυνευροπάθεια είναι σημαντική η εκτίμηση από έναν νευρολόγο ώστε να τεθεί άμεσα η διάγνωση και η έναρξη της αντιμετώπισης.