Το Botox περιέχει μια τοξίνη γνωστή ως onabotulinumtoxin A, η οποία παράγεται φυσικά από το βακτήριο που ονομάζεται Clostridium botulinum, που βρίσκεται στο έδαφος. Είναι μια νευροτοξίνη, που σημαίνει ότι μπλοκάρει τη νευρική δραστηριότητα στους μύες και τους παραλύει προσωρινά. Εάν η τοξίνη καταναλωθεί σε μολυσμένα τρόφιμα, μπορεί να προκαλέσει παράλυση και θάνατο. Αν και η nabotulinumtoxin A είναι ίσως η πιο γνωστή τοξίνη από αυτά τα βακτήρια, υπάρχουν πολλές άλλες που είναι διαθέσιμες στο εμπόριο (όπως η abobotulinumtoxinΑ στο σκεύασμα Dysport).
Όταν χρησιμοποιείται σωστά και σε μικρές ποσότητες, το Botox μπορεί να χρησιμοποιηθεί με μεγάλη ασφάλεια για τη θεραπεία πολλών διαφορετικών καταστάσεων. Οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν ότι χρησιμοποιείται για τη θεραπεία και την πρόληψη των ρυτίδων, αλλά το Botox χρησιμοποιείται επίσης για τη θεραπεία:
Χρόνιες ημικρανίες
Βλεφαρόσπασμος
Σπαστικότητα στα χέρια ή τα πόδια σε εγκεφαλικό ή σκλήρυνση κατά πλάκας
Αυχενική δυστονία
Αν και δεν γνωρίζουμε ακριβώς πώς λειτουργεί το Botox για την πρόληψη των ημικρανιών, μπορεί να βοηθήσει στον αποκλεισμό ορισμένων από τα σήματα πόνου στα νεύρα που προκαλούν τις ημικρανίες.
Μπορείτε να κάνετε ενέσεις Botox για πονοκεφάλους που δεν είναι ημικρανίες;
Μερικές μελέτες έχουν δείξει ότι το Botox μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία άλλων τύπων πονοκεφάλων, όπως πονοκεφάλους τύπου τάσης. Δεδομένου ότι το Botox είναι εγκεκριμένο μόνο για τη θεραπεία χρόνιων ημικρανιών, η χρήση του για άλλους τύπους πονοκεφάλων θεωρείται θεραπεία εκτός ενδείξεων. Αυτό σημαίνει ότι ενδέχεται το ταμείο του ΕΟΠΥΥ να μην καλύψει το κόστος της θεραπείας.
Πόσο διαρκεί μια ένεση Botox για την ημικρανία;
Οι ενέσεις Botox συνήθως διαρκούν 10 έως 12 εβδομάδες. Λάβετε υπόψη ότι μπορεί να χρειαστούν μερικές εβδομάδες για να δείτε ένα αποτέλεσμα και μπορεί να χρειαστούν δύο ή τρεις θεραπείες για μέγιστα αποτελέσματα.
Πότε πρέπει να σκεφτώ το Botox για τις ημικρανίες;
Για άτομα που έχουν δοκιμάσει άλλες θεραπείες ημικρανίας χωρίς επιτυχία ή που είχαν παρενέργειες από αυτές τις θεραπείες, το Botox μπορεί να είναι μια καλή επιλογή. Ακολουθούν ορισμένες θεραπείες που μπορούν να χορηγηθούν σε άτομα με χρόνιες ημικρανίες προτού σκεφτούν το Botox:
Σουματριπτάνη
Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ), όπως η ναπροξένη
Αναλγητικά (όπως ακεταμινοφαίνη σε συνδυασμό με ασπιρίνη και καφεΐνη)
Χρησιμοποιούνται προληπτικές θεραπείες για τη μείωση του αριθμού και της σοβαρότητας των κρίσεων ημικρανίας. Τα παραδείγματα περιλαμβάνουν:
Βαλπροϊκό και τοπιραμάτη (φάρμακα που χρησιμοποιούνται συχνά για τη θεραπεία επιληπτικών κρίσεων)
Μετοπρολόλη και νεμπιβολόλη (φάρμακα που χρησιμοποιούνται συχνά για τη θεραπεία της υψηλής αρτηριακής πίεσης)
Φροβατριπτάνη
Πολλές φορές η συνηθισμένη φαρμακευτική - προληπτική αγωγή δεν μπορεί να αντιμετωπίσει αυτήν την κατάσταση. Από το 2012 έχει εγκριθεί και χορηγείται στην Ελλάδα Botox για συγκεκριμένους ιατρικούς λόγους μεταξύ των οποίων η χρόνια ημικρανία. Η χρόνια ημικρανία είναι μια επιπλοκή της ημικρανίας και χαρακτηρίζεται από το γεγονός ότι ο ασθενής πάσχει από πονοκέφαλο για περισσότερο από 15 ημέρες κάθε μήνα για πολλούς μήνες. Ο πονοκέφαλος δεν έχει υποχρεωτικά τα κλασσικά χαρακτηριστικά της ημικρανίας όλες τις ημέρες. Συνήθως σε αυτή την δύσκολη κατάσταση ο ασθενής κάνει ταυτόχρονα μεγάλη κατάχρηση αναλγητικών ή τριπτανών ενώ υποφέρει και από κατάθλιψη.
Πώς είναι οι θεραπείες Botox;
Σε αντίθεση με άλλες θεραπείες ημικρανίας, το Botox χορηγείται ως μια σειρά από μικρές ενέσεις απευθείας στον μυ.
Σε μία μόνο συνεδρία θεραπείας, χορηγούνται περίπου 31 και 39 ενέσεις σε 7 διαφορετικά μέρη του μετώπου και του κεφαλιού (πλάγια και πλάτη. Κάθε κύκλος θεραπείας μπορεί να διαρκέσει περίπου 10 έως 20 λεπτά. Είναι σημαντικό να αντιμετωπίζονται τα σωστά σημεία, διαφορετικά η θεραπεία μπορεί να μην είναι τόσο αποτελεσματική.
Συνιστάται να δίνεται ένας κύκλος θεραπείας κάθε 3 μήνες για να βοηθήσει στον έλεγχο των κρίσεων ημικρανίας. Το πόσο καιρό θα συνεχίσετε να τα λαμβάνετε θα εξαρτηθεί από το πώς ανταποκρίνεστε στη θεραπεία.
Ενώ πολλοί άνθρωποι βελτιώνονται με έναν μόνο κύκλο θεραπείας, κάποιοι μπορεί να χρειάζονται περισσότερο. Οι περισσότεροι άνθρωποι φαίνεται να χρειάζονται λιγότερους από τρεις κύκλους θεραπείας, εντούτοις κάθε ασθενής είναι διαφορετικός. Ο νευρολόγος θα συνεργαστεί μαζί σας για να δει πόσο καιρό θα πρέπει να συνεχίσετε να λαμβάνετε θεραπείες, ενώ μπορεί να σας συστήσει να συνεχίσετε να παίρνετε μαζί και άλλα φάρμακα μέχρι να δείτε βελτίωση.
Πού γίνεται η ένεση Botox για τις ημικρανίες;
Όταν το Botox χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της ημικρανίας, συνήθως ενίεται σε αυτά τα σημεία:
Μέτωπο και τριχωτό της κεφαλής
Γέφυρα της μύτης
Κρόταφοι
Πίσω μέρος του κεφαλιού και του λαιμού
Εντοπισμένα στα σημεία του πόνου
Λάβετε υπόψη ότι τα ακριβή σημεία της ένεσης μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Είναι μια τυποποιημένη διαδικασία για την οποία έχει εκπαιδευτεί ο νευρολόγος που την κάνει.
Ποιες είναι οι συχνές παρενέργειες του Botox;
Υπάρχουν πολύ λίγες παρενέργειες που σχετίζονται με τις θεραπείες Botox. Η βελόνα που χρησιμοποιείται είναι πολύ μικρή. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να αισθάνονται ένα μικρό τσίμπημα με την ένεση, αλλά οι περισσότεροι δεν αισθάνονται τίποτα.
Άλλες παρενέργειες του Botox μπορεί να περιλαμβάνουν πόνο στον αυχένα και μυϊκή αδυναμία όπου έγινε η ένεση του φαρμάκου. Η χρήση παγοκύστεων μπορεί να βοηθήσει στη μείωση αυτού του πόνου εάν προκύψει. Σπάνια, οι άνθρωποι μπορεί να εμφανίσουν βλεφαρόπτωση ή μυϊκή αδυναμία σε περιοχές πιο μακριά από το σημείο της ένεσης. Μελέτες έχουν δείξει ότι έως και πέντε κύκλοι θεραπείας με Botox είναι ασφαλείς και αποτελεσματικοί για τις χρόνιες ημικρανίες. Η πράξη δείχνει ότι χορηγείται με ασφάλεια για μεγάλα χρονικά διαστήματα, ακόμη και ετών.
Τι πρέπει να αποφεύγετε μετά την ένεση Botox;
Αφού κάνετε ενέσεις Botox, προσπαθήστε να αποφύγετε αυτές τις δραστηριότητες για 24 ώρες:
Έντονη άσκηση (όπως τζόκινγκ ή άρση βαρών)
Το λούσιμο των μαλλιών σας
Έντονη ζέστη (πχ σάουνα)
Καθαρισμός ή τρίψιμο του δέρματός σας στο σημείο που κάνατε βολές
Αυτό βοηθά στην πρόληψη της μόλυνσης και διασφαλίζει ότι το φάρμακο απορροφάται πλήρως.
Πόσο κοστίζει το Botox για τις ημικρανίες;
Σε γενικές γραμμές, κάθε συνεδρία θεραπείας θα χρησιμοποιηθούν δύο μπουκαλάκια Botox, δηλαδή περίπου 155 μονάδες. Αν αγοράσετε το φάρμακο από το εμπόριο, το κόστος για 100 μονάδες Botox είναι περίπου 160€. Το ταμείο του ΕΟΠΥΥ χορηγεί ΔΩΡΕΑΝ και χωρίς κόστος για τον ασθενή δυο μπουκαλάκια Botox κάθε τρεις μήνες, αν την αίτηση την κάνει ειδικευμένος νευρολόγος και ο/η ασθενής πάσχει από χρόνια ημικρανία και έχει αποτύχει σε δυο τουλάχιστον προηγούμενες φαρμακευτικές θεραπείες.
Ποιος δικαιούται να κάνει ενέσεις Botox για ημικρανίες;
Χρειάζεται να πληρούνται ορισμένα κριτήρια για να εγκριθεί το Botox από τον ΕΟΠΥΥ:
Ιστορικό χρόνιων ημικρανιών (15 ή περισσότεροι πονοκέφαλοι κάθε μήνα για τουλάχιστον 3 μήνες)
Δοκιμάσατε τουλάχιστον δύο άλλες θεραπείες χωρίς καμία βελτίωση
Για να να επιβεβαιωθεί αυτό χρειάζεται να υποβληθεί αίτηση χορήγησης του Botox από τo νευρολόγο υποβάλλοντας μαζί το ιστορικό του ασθενή, ημερολόγιο κεφαλαλγίας καθώς και άλλα στοιχεία που γνωρίζει ο γιατρός μας.
Συνοπτικά:
Το Botox είναι μια αποτελεσματική θεραπεία για τις χρόνιες ημικρανίες. Χορηγείται ως μια σειρά ενέσεων στους μύες του τριχωτού της κεφαλής, τραχήλου και του προσώπου. Ο αριθμός και η συχνότητα των ενέσεων ποικίλλει ανάλογα με το άτομο, αλλά μπορεί να χρειάζεστε θεραπεία κάθε 3 μήνες για τον έλεγχο των κρίσεων ημικρανίας. Πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν ήπιο πόνο και μυϊκή αδυναμία κοντά στα σημεία της ένεσης. Εάν έχετε χρόνιες ημικρανίες και δεν έχετε βελτιωθεί με άλλες θεραπείες, κλείστε ραντεβού στο Ειδικό Ιατρείο Κεφαλαλγίας για να δείτε εάν οι ενέσεις Botox μπορεί να είναι μια καλή επιλογή για εσάς.
Βιβλιογραφία:
Agostoni, E. C., et al. (2019). Current and emerging evidence-based treatment options in chronic migraine: A narrative review. The Journal of Headache and Pain.
Allergan Pharmaceuticals Ireland. (2010). Botox (onabotulinumtoxinA) [ένθετο συσκευασίας].